Το σχήμα Αριστερά-Δεξιά προσδιόρισε το μεταπολιτευτικό κύκλο. Στο όνομα του, νομιμοποιήθηκαν πολιτικές πρακτικές και αντιλήψεις. Οικοδομήθηκαν στερεότυπα. Κυρίως όμως χαράχθηκαν διαχωριστικές γραμμές και συγκροτήθηκαν πολιτικά στρατόπεδα.
Ισχυρίζομαι ότι το σχήμα Α-Δ και το εποικοδόμημα που πάνω του δημιουργήθηκε, υπήρξε απολύτως αντιπαραγωγικό. Απέκρυψε ουσιώδεις αδυναμίες της ελληνικής κοινωνίας. Νομιμοποίησε αντικοινωνικές πρακτικές. Κυρίως νομιμοποίησε ένα απολύτως απαράδεκτο κρατισμό. Ένα κρατισμό που αφαίμαξε κάθε δημιουργική δυνατότητα, εγκλώβισε τα νιάτα της Ελλάδας πίσω από διάφορους γκισέδες, όπλισε πολιτικές και επιχειρηματικές μαφίες με τη δυνατότητα να διαχειρίζονται ιδιοτελώς την καθημερινότητα αλλά και την προοπτική της χώρας.
Όλα αυτά τα χρόνια μια αισχρή μειοψηφία επέμενε, ότι η ζωή δεν εξαντλείται στο μονοδιάστατο σχήμα της Αριστεράς-Δεξιάς, ότι χρειαζόμαστε τουλάχιστον δύο διαστάσεις για να αναπαριστούμε κάπως πιο πραγματικά το κόσμο της πολιτικής και των ιδεών. Να έχουμε τουλάχιστον ένα επίπεδο για να πατάμε και όχι την τεντωμένη γραμμή της μίας διάστασης για να ισορροπούμε. Αυτή η δεύτερη διάσταση είναι Φιλελευθερισμός-Συγκεντρωτισμός. Και αυτό που έκρυψε η μονομερής αντίληψη του μεταπολιτευτικού κύκλου, ήταν ότι τόσο η Αριστερά όσο και η Δεξιά υποκλίθηκαν σιωπηρά αλλά απολύτως, στον Συγκεντρωτισμό. Παντού. Στο κράτος, στις ιδέες, στα ατομικά δικαιώματα, στα συνδικαλιστικά κινήματα, στο κομματικό σύστημα, στη δημόσια διατύπωση του λόγου, στην επιχειρηματικότητα, στην έρευνα.
Ας φέρουμε λοιπόν –επιτέλους- στο προσκήνιο της συζήτησης αυτή τη χαίνουσα ιδεολογική πληγή του μεταπολιτευτικού κύκλου. Μόνο έτσι θα ανιχνεύσουμε τις δημιουργικές μας δυνάμεις. Μόνο έτσι θα υπερβούμε την κρίση.
Ας το κάνουμε και σε συλλογικό και σε ατομικό επίπεδο.
Προσωπικά νοιώθω ότι το να είσαι σήμερα Αριστερός-Φιλελεύθερος ή Δεξιός-Φιλελεύθερος, δεν φτάνει. Ίσως να σημαίνει κάτι αν είσαι Φιλελεύθερος-Αριστερός ή Φιλελεύθερος-Δεξιός.
Αν δηλαδή καταστήσουμε την μέχρι σήμερα πρωτεύουσα διάσταση, δευτερεύουσα.
Αυτό προσωπικά με βοηθάει, αλλάζει τον τρόπο που βλέπω τον κόσμο σαν φιλελεύθερος-αριστερός.
Καταλαβαίνω για παράδειγμα ότι...
• Καμία φωτεινή ηγεσία δεν μπορεί να δώσει λύση στην κρίση. Το συγκεντρωτικό μοντέλο δε δουλεύει. Τεχνική λύση για μας χωρίς εμάς, δεν υπάρχει.
• Μου λύθηκε η απορία πως μπορούν και πληρώνονται χιλιάδες άνθρωποι χωρίς να δουλεύουν. Σε βάρος αυτών που δουλεύουν και σε βάρος της χώρας.
• Τόσο η ισοπεδωτική συνευθύνη για την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα όσο και η αποποίηση κάθε ευθύνης αποτελούν τις διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος που δεν περνάει πια πουθενά στον κόσμο. Είναι μόνο για εσωτερική κατανάλωση.
• Μπορώ να μιλάω με ιδεολογικούς αντίπαλους της «άλλης πλευράς» που τώρα καταλαβαίνω ότι δεν είναι και τόσο αντίπαλοι όσο νόμιζα. Τουλάχιστον δεν είναι περισσότερο αντίπαλοι από τους σταλινικούς και τους φασίστες.
• Η ζωή δεν έχει αξία χωρίς την προσωπική διακινδύνευση. Οφείλουμε να τολμήσουμε. Κάθε άλλη στάση έχει μηδενική κοινωνική συνεισφορά.
• Ο ηρωισμός και ο πατριωτισμός δεν είναι προνόμιο καμίας παράταξης. Ας μην τα επικαλούμαστε κατά το δοκούν.
• Η ηθική δεν είναι προνόμιο καμίας παράταξης, ιδεολογικής ή θρησκευτικής ομάδας. Δέστε που μας οδήγησαν οι κατά καιρούς σημαιοφόροι της.
• Η κοινωνική ευαισθησία επίσης δεν είναι προνόμιο καμιάς πολιτικής, ιδεολογικής ή συνδικαλιστικής σέχτας. Και όποιος την επικαλείται είναι εκ προοιμίου ύποπτος.
• Ο άκρατος καταναλωτισμός (και κυρίως η απληστία για όλο και περισσότερη ιδιοκτησία) αποτελεί τη μέγιστη φενάκη, ατομική και συλλογική παγίδα που μας οδηγεί στην προσωπική και κοινωνική αποτελμάτωση. Και τέλος και κυρίως,
• Δεν υπάρχει μια αλήθεια. Ούτε καν η δικιά μου. Γιατί όπως λέει και ο S. Howking στο μεγάλο σχέδιο, σκέφτομαι ότι εγώ που τώρα γράφω γι αυτήν, την αλλάζω...
*Ο Στράτος Φαναράς είναι Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Metron Analysis S.A.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου